Menderes Cad. Emre Apt. No: 253 K:1 D:4 Şirinyer -İzmir
Gebelik, temel olarak bütün bir vücut sisteminde değişimleri beraberinde getiren hassas bir süreçtir. Bu hassas sürecin sağlıklı şekilde devam etmesi, sonucunda ise sağlıklı anne ve bebeğe sahip olunması, her gebelik sürecinin temel amacıdır. Kadın vücudunun meydana gelen değişimlerle birlikte sağlıklı işleyişin sürekliliğinin sağlanması ve gebelik sürecinin temel amacının gerçekleşmesi bakımından, düzenli aralıklarla belli başlı gebelik kontrollerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Gebeliğin saptanmasından itibaren, düzenli aralıklarla gebelik kontrollerinin gerçekleştirilmesiyle, gebelikte karşılaşılabilecek sorunların en erken dönemde saptanması, tanısının yapılması ve risk unsurlarının değerlendirilmesi, dolayısıyla gebeliğin bu bilgiler doğrultusunda planlanması sağlanmaktadır. Gebelik testlerinin düzenli şekilde gerçekleştirilmesiyle, yüksek riskli gebelikler tespit edilerek sonlandırılabilmekte ve sağlıklı gebeliklerin başarıya ulaşması sağlanabilmektedir.
Gebelik dönemi, bir kadının rahminde bebek olduğunun tespit edilmesinden itibaren bebeğin doğumuna kadar geçen sürecin adıdır. Gebelik dönemiyle birlikte kadın vücudu, rahimde büyüme gösteren bebeğe göre değişim sürecine de girmektedir. Bu süreç içerisinde, vücuttaki değişimlerin düzenli olarak takip edilmesi ve gebeliğin sağlıklı şekilde sonuçlanması için, birtakım laboratuvar testleri uygulanması gerekmektedir.
Gebelik döneminde uygulanan testler, hamileliğin oluşumundan, bebeğin doğumuna kadar olan sürecin sağlıklı şekilde seyir gösterip göstermediği ve annenin sağlık durumu hakkında önemli bilgiler edinebilmemizi sağlamaktadır.
Gebelik döneminde yapılacak olan testlerin bir kısmı, hamileliğin belli zamanlarında uygulanan testlerdir. Diğer gebelik dönemi testleri ise, hamilelik dönemi boyunca mevcut olan ya da meydana gelebilecek problemlerin tespiti, tanısı ve önlem alınması açısından önemli bir yere sahiptir. Gebelik dönemi uygulanan testlerin bir kısmı ise, uygun ya da gerekli görülen durumlarda yapılmaktadır.
Gebelik dönemi uygulanan testlerde temel olarak ele alınan unsurları şu şekilde sıralamamız mümkündür;
Gebelik döneminde anne adaylarına yapılması gereken ilk test, hamileliğin kesin olarak tespitinin gerçekleştirilmesini sağlayan testlerdir.
Döllenme, genel olarak adet döneminin ortasında gerçekleşmektedir. Hamilelik testleri ise, ortalama olarak döllenmeden 15 gün sonra, kadın adetinin gecikmesi durumunda netlik kazanmaktadır.
Hamilelik testleri, idrar testi olarak yapılabilmekte, şüpheli durumlarda ise kan testi şeklinde gerçekleştirilmektedir.
Gebelikte yapılması gereken ilk kontroller, 6-8. haftalarda gerçekleştirilmektedir. Bu dönemde yapılması gereken testler kişiden kişiye farklılık gösterse de genel olarak gebeliğin temel kontrollerini oluşturmaktadır.
Ultrason uygulamasıyla, düzgün gebelik kesesi içerisinde kalp atımı mevcut olan embriyonun ve embriyoyu besleyen kesenin görüntülenmesi mümkündür.
Ultrason uygulamasıyla ayrıca, rahimde miyom, yumurtalıklarda kist türünde herhangi bir kitlenin olup olmadığı araştırılabilmekte, mevcut ise tanısı mümkün olabilmektedir. Ultrasonografi yoluyla, gebelik süreci ve doğum açısından, rahim ağzının uzunluğu ve şekli de değerlendirilebilmektedir.
Gebenin kan grubunun Rh negatif olması durumunda, eşinin kan grubunun Rh pozitif olmasıyla, kan uyuşmazlığı durumundan bahsedilebilmektedir. Anne adayı Rh – ya da Rh+ olabilmektedir. Rh – olan anne adayları, Rh+ babalardan çocuk sahibi olursa, doğumun ardından özel bir iğne yapılması gerekmektedir. Rh- anne hamileliklerinde, kan uyuşmazlığı meydana gelebilmesi bakımından gebeliğin işleyişi ve anne sürekli kontrol altında tutulmalıdır.
Kan uyuşmazlığı durumlarında, anne rahmindeki bebeğin kan uyuşmazlığından etkilenip etkilenmediğinin anlaşılabilmesi için, İndirect Coombs testinin yapılması gerekmektedir. Uygulanan İndirect Coombs testi sonucu negatif olan gebeler, kan uyuşmazlığına bağlı olarak bebekte bir etkilenme durumunun olmadığı tespit edilerek, takibe alınmaktadır. Gebeliğin 28. haftasında İndirect Coombs testi tekrar uygulanarak, testin negatifliğinin devam edip etmediği, bebekte kan uyuşmazlığına bağlı olarak herhangi bir olumsuz durum gelişip gelişmediği kontrol edilmektedir. Bu doğrultuda bebeği gebeliğin son aylarına kadar kan uyuşmazlığından korumak amacıyla, Anti D Immunglobulin enjeksiyonu yapılmaktadır.
Kan uyuşmazlıkları bulunan gebeliklerde, doğum sonrasında da bebeğin kan grubu kontrol edilmekte ve Rh pozitif olması durumunda anneye, Anti D Immunglobulin enjeksiyonu tekrar uygulanmaktadır.
Anne adayının kan grubunun Rh negatif, baba adayının kan grubunun ise Rh pozitif olması dışındaki bütün olasılıklarda, kan uyuşmazlığı söz konusu olmamaktadır.
Gebelik dönemi testlerinde, tam kan sayımı gerçekleştirilerek gebeliğin başlangıcında herhangi bir kan eksikliği (anemi) durumu mevcut olup olmadığı araştırılmaktadır.
Kansızlık (anemi) tanısının yapılabilmesi için, kişide kan sayımı yapılarak hemoglobin miktarı belirlenmektedir.
Karaciğer ve böbrek hastalıklarının, henüz gebeliğin başlangıcı aşamasında tespit edilmesi, gebeliğin ilerleyen sürecinde takibinin yapılabilmesi açısından oldukça önemlidir. Özellikle anne adaylarındaki, yüksek tansiyon, şeker hastalığı ve sistemik rahatsızlıkların varlığında bu testlerin önemi artmaktadır.
Gebelik dönemi kan biyokimyası testiyle, idrarda şeker veya protein ölçümleri yapılarak, hamilelik dönemi içerisinde meydana gelebilecek diyabet ya da hamileliğe bağlı hipertansiyon-preeklampsi teşhisleri yapılabilmektedir.
Gebelik döneminde gerçekleştirilen TORCH taraması ile, anne adayında kızamıkçık hastalığına bağlı olan bağışıklıklar incelenmektedir.
Gebelik dönemi haricinde geçirildiği zaman problem oluşturmayan, ancak gebeliğin özellikle ilk üç ayında geçirildiği zaman bebekte birtakım sakatlıklara yol açabilen durumlar, uygulanan bu test yoluyla tespit edilebilmekte ve önlem alınabilmektedir.
İlk kontrollerde yapılan idrar tahlilleri, böbrek fonksiyonlarının indirekt bir bölgesi olduğu gibi, gizli veya aşikar idrar yolu enfeksiyonu varlığını konusunda da bilgi vermektedir.
Gebelikle birlikte salgılanan hormonlar neticesinde, rahim ağzı kanserlerinde artış meydana gelmektedir. Bu bakımdan gebeliğin ilk dönemlerinde, smear testi uygulanarak bu durumun mevcut olup olmadığı araştırılmaktadır.
Hepatit B için; HbsAg ve Anti Hbs testi, Hepatit C için; Anti HCV, AIDS için ise, Anti HIV testleri uygulanmaktadır.
Gebeliğin ilk haftalarında yapılan, tiroid fonksiyon testiyle, annede tiroid hastalığı mevcut olup olmadığı araştırılmakta ve duruma uygun olarak tedaviye başlanmaktadır.
Gebelik döneminin 3. ve 4. ayları arasında tavsiye edilen kan testlerinden, ense kalınlığı ölçümü testiyle, fetüsün anatomik organları ve büyüklüğü değerlendirilmektedir. Ense kalınlığı testi, bebekte down sendromu, spina bifida gibi durumların tespiti için oldukça önemlidir. Bu bakımdan hamileliğin ilk 3 aylık döneminde yani 11.-14. haftalarında, ikili tarama testlerinin yapılmasına dikkat edilmelidir.
